Öfke Kontrolu Nasıl Yapılır!

Modern insanın ortak derdi,çabuk öfkelenmek!

Öfkemizi Boşaltmak İyi Midir?

Psikologlar artık bunun çok yanlış ve tehlikeli bir inanç olduğunu göstermişlerdir. Bazı insanlar bu inancı, diğer kişileri incitmek için verilmiş bir onay gibi algılamaktadırlar. Araştırmalar, kızgınlık duygusunun “boşaltılması”nın kızgınlık, öfke ve saldırganlığı daha çok arttırdığını ve sorunu çözmek için hiçbir yararı olmadığını göstermektedir. Onun için en iyisi, kızgınlığınızı neyin tetiklediğini bulmanız ve kendinizi kaybetmeden, bu nedenlerle başa çıkabileceğiniz stratejileri geliştirmenizdir.

Öfke Kontrolü

Öfkeyi doğru ifade etme becerisini kazanmaya “öfke kontrolü” denir. Öfke kontrolünde temel amaç; saldırganlıktan uzak, şiddet içermeyen, kişinin kendisine ve çevresindekilere zarar vermeyecek şekilde duygusunu ifade etme becerisini kazanmasıdır.

Öfke kontrolünü öğreten pek çok yöntem vardır. Doğru yöntem kişiden kişiye değişir. Doğru yöntemi belirlerken; kişinin kendi kişiliğine, yaşam tarzına uygun olanı seçmesi ve seçtiği yöntemi uygularken günlük yaşamında fazladan sıkıntı hissetmemesi göz önüne alınması gereken temel faktörlerdir.

Genel olarak öfke kontrol yöntemleri; bilişsel, duyuşsal, iletişim, duygusal ve davranışsal boyutları içerir.

Öfke Durumunda Vücut Tepkileri

Öfke, çok hafif bir tepkiden hiddete kadar farklı yoğunlukta yaşanan bir duygudur. Diğer duygular gibi fizyolojik ve biyolojik değişmelerle birlikte hissedilir. Eğer dinlemeyi biliyorsak, vücudumuz bize öfkeli olduğumuz konusunda bilgi verir. Öfkenin fiziksel işaretleri vardır:

Uyaran duyguyu harekete geçirir,
Stres ve gerginlik başlar,
Enerjiyi arttıran Adrenalin salgısı artar,
Nefes alıp verme sıklaşır,
Kalp atışları hızlanır,
Kan basıncı artar,
Vücut ve zihin “savaş ya da kaç” tepkisi için hazırdır.

Sağlığa Etkisi

Uzmanlar bastırılan öfkenin kaygı ve depresyona yol açtığını iddia ediyorlar. İfade edilmeyen öfke, kişiler arası ilişkileri bozabileceği gibi, zihinsel ve fiziksel problemlere de yol açabilir. Doğru ifade edilmeyen öfkenin yol açtığı fiziksel problemler arasında;

Baş ağrıları,
Mide rahatsızlıkları,
Solunum problemleri,
Cilt problemleri,
Jenital ve böbrek fonksiyonlarında problemler,
Artirit,
Sinir sistemi rahatsızlıkları,
Dolaşım sorunları,
Varolan fiziksel rahatsızlıkların kötüleşmesi,
Duygusal rahatsızlıklar,
ve intihar sayılabilir.

Genellikle öfkeye yol açan nedenler arasında; engellenme, haksızlığa uğrama, fiziksel incinme ve yaralanmalar, tacize uğrama, hayal kırıklığı, saldırıya uğrama, tehditler sayılabilir.

Psikologlara göre, öfkelendiğimizde 5 boyut birbiriyle ilişkili ve eşzamanlı olarak aktif olur. Bu boyutlar:

Biliş; O andaki düşüncelerimizdir.
Duygu; Öfkenin yol açtığı fiziksel uyarılmadır.
İletişim; Öfkemizi çevremizdekilere yansıtma biçimimizdir.
Etkileniş; Öfkeli olduğumuzda hayatı algılayış biçimimizdir.
Davranış; Öfkeli olduğumuzda sergilediğimiz davranışlardır.

Öfke nedir? Öfke durumunda vücut tepkileri nelerdir? Öfkeyi boşaltmak iyi midir? Öfkeyi kontrol yöntemleri nelerdir.

Öfkenin tarifi

Öfke uygun ifade edildiğinde, son derece sağlıklı ve doğal bir duygudur. Ancak kontrolden çıkıp da yıkıcı hale dönüşürse okul-iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde sorunlara yol açar. Pek çok kişisel ve sosyal problemlerin (örneğin, çocuk istismarı, aile içi şiddet, fiziksel ya da sözel saldırganlık, toplumsal şiddet) temelinde öfke vardır. Öfke hem dışsal, hem de içsel bazı olaylarla ortaya çıkar.

Arkadaşınız, anneniz, kardeşiniz, sokaktaki bir adam, öğretmeniniz gibi belli bir insana öfkelenebileceğiniz gibi; trafik sıkışıklığı, iptal edilen bir randevu gibi bir olaya da öfkelenebilirsiniz. Öfkelenmenizden kendi kişisel kuruntularınız sorumlu olabileceği gibi, daha önceden başınızdan geçmiş ve sizi öfkelendirmiş bazı olayların anıları da sorumlu olabilir.

İletişim:

Atılganlık (kendini ifade etme) Size gereksinimlerinizi ve meşru haklarınızı kabul edilir yollarla ifade etme becerisini öğretir.
Dinleme İletişim kanallarınızı açık tutmanızı sağlar.
Tartışma İki insan arasındaki çatışmayı fikir birliğine vararak çözme sürecidir.
Eleştirme Yapıcı eleştiri yapabilme ve alabilme becerisidir.
Yansıtma Kişinin, davranışının kabul edilemez olduğunu algılama sorumluluğunu alma becerisidir. Tanımlandıktan sonra, kabul edilemez olan davranış özel olarak açıklanr. Durum somut ve açık olarak ifade edilir.
Övme Diğer kişinin savunmacı davranma şansını azaltır.

Duygusal Yöntemler:

Duyguların farkında olma Duyguların doğru yöntemle ifade edilebilmesi için, öncelikle tanınmaları gerekir.
Duyguları ifade etme Duyguları olumlu yolla ifade etme becerisi.
Olumlu etki yaratma Kendinizi olumlu duygu durumunda tutun, çevrenizdekilerde olumlu etki bırakın, her günde olumlu bir olay bulun, yapabileceğiniz ölçüde yardım önerin ve nazik olun.