Alan Turing ve Çığır Açan İcatları
Alan Turing dahi bir matematikçi ve kriptoloji uzmanıdır. Bu kadar kısa ömründe insanlık tarihinde çığır açacak icatları yapabilmiş olan bu dâhinin daha uzun bir yaşama sahip olması halinde neler başarabileceğini hayal etmek bile tüyler ürpertici aynı zamanda hayranlık vericidir. Tam adı Alan Mathison Turing olan matematik dâhisi Londra’da 23 Haziran 1912 yılında dünyaya gelmiştir. Bir devlet memurun oğlu olan Turing erken yaşlarda gittiği St. Michael’s adlı okulda öğretmenleri tarafından üstün zekalı olarak görülmüş ve daha o yaşlarda müthiş bir ilgi ve hayranlığa mazhar olmuştur. Ergenlik yıllarının başlangıcında adı saygıyla anılan, özel bir okul olan Sherborne Okuluna devam eden Turing daha o yıllarda azimli ve disiplinli yapısıyla dikkat çekmiş, grev de olan tren yolları sebebiyle okuluna her gün düzenli olarak bisikletiyle gitmiştir. Alan Turing genç yaşına ve okulda aldığı derslere hala devam ederken karmaşık matematiksel problemleri çözmeyi başarmış, türev ve integral problemlerine yoğunlaşarak çevresinin bilhassa öğretmenlerinin ilgisini yeni okulunda da çekmeyi başarmıştır. On beş yaşlarının sonunda Albert Einstein ve Newton teorilerini kendince tekrar yorumlayabilme cesareti ve başarısını gösterebilmiştir.
King’s College (Cambridge Üniversitesi) Yılları
Turing matematik ve bilim dallarında çalışmayı tercih ettiğinden ikinci sıralamada olan tercihi King’s College’ine (Cambridge Üniversitesi) gitmeye başladığı 1931 yılından 1934 yılına kadar eğitim almış, matematik alanında onur ödülüne layık görülerek mezun olmuştur. Bu başarı sadece bununla kalmamış merkezi limit kuramını kanıtlaması sebebiyle okumuş olduğu King’s Colleg’de akademik üyeliği oy birliğiyle kabul edilmiştir.
Princeton Üniversitesi Yılları
1936 yılı belki de Alan Turing için milat sayılabilecek bir yıldır. Yazmış olduğu ‘’Saptama problemi. Birlikte hesaplanabilir sayılar’’ adlı makale, Turing’e alanında çığır açıcı bir yön tayin etmiştir. Makalede öne sürülen tez kısaca şunu ileri sürer: Turing makinasına ki, günümüz dijital bilgisayarının atasıdır, doğru algoritmalar yüklendiği takdirde bahsi geçen bu makine her türde ve zorlukta tüm problemleri çözebilir.
Teorik bilgisayar bilimine çığır açıcı katkıları olan yüksek matematiğin yaratıcısı Amerikalı, Alonzo Church’ün öğrencisi olarak ağırlıklı olarak matematik ve kriptoloji üzerine ders almış, bu konularda çalışmalarını sürdürmüştür. Çalışmaları neticesinde doktorasını 1938 yılında tamamlayabilmiştir.
Kriptoloji ve İkinci Dünya Savaşı
İkinci dünya savaşının Almanların Rusya’ya kış mevsiminde yeterli hazırlık ve teçhizatları olmadan girdiklerini bu sebeple savaşı kaybetme sürecini hızlandırdıklarını hemen hemen herkes bilir. Ama Turing ve kriptoloji çalışmalarının Almanların Rusya’ya hazırlıksız girmeleri ve savaşı kaybetmeleri kadar etkili olduğunu konunun uzmanları ve meraklıları hariç pek bilen yoktur. Alan Turing Polonya şifre bürosu, İngiliz kod ve şifre okulunda çalışmış, savaşta Almanların şifrelerini kırmak için Enigma adlı bir şifre kırıcı makine icat etmiştir. Elbette ünlü matematikçi Gordon Welchman tavsiyelerini de göz önünde bulundurarak savaş sırasında Almanların gizli mesajlarını bu makineyle çözen Turing ikinci dünya savaşının Almanların aleyhinde ve daha erken bitirilmesine çok büyük katkıda bulunmuş sadece bu sebeple savaşta daha fazla insanın ölmesi ve sakat kalmasını çok büyük ölçüde engellemiş isimsiz bir savaş kahramanıdır.
Bilgisayarın Atası Turing ve Turing Testi
Turing 1946’da ilk bilgisayarın tasarımını yapmış konuyla ilgili çalışmalarını Ulusal fizik laboratuvarında geliştirmiştir. Manchester Mark 1 yazılımını 1950 yılında gerçekleştirdi ve bunu yapay zekâ çalışmaları takip etti. Yapay zekâ çalışmaları neticesinde Turing testi olarak adlandırılan ve bugün bir makinenin insan kadar zeki olabileceği ortaya konuldu. Günümüzde yalan makinası olarak kullandığımız aygıt Turing’in mirasının geliştirilmesi neticesidir.
Günümüz Bilim Dünyasında Vizyonumuzu Geliştiren Turing
Alan Turning matematik bilimini kullanarak bugün yaşadığımız dünyayı daha algılanabilir ve hesaplanabilir şekle getirebilen, gelecekte yapılacak büyük icatların atası olma yolunda maalesef çok kişi tarafından tanınmaktadır. Bu vesileyle, doğumunun yüzüncü yılı sebebiyle, 2012 yılı Turing yılı ilan edilmiştir. Turing bilgisayarda oynanabilecek bir satranç programı geliştirmiş, insan ve makineyle yaptırdığı müsabakada başarılı olmuş bir bilim adamı olmanın yanı sıra matematiği biyoloji alanında insan ve diğer memelilerin evrimleşmesi konusunda da kullanmıştır.
Morfogenez Kimyasının Temeli
Matematiği biyolojinin gelişmesi alanında kullanan Turing, Morfogenez üzerinde çalışmış bu konuyla ilgili ilk temeli atmıştır.
Kısaca Morfogenez: Evrimleşme süresince suda yaşayan canlıların su dışına çıktıklarında temel anatomik yapılarının yüzgeçlerden ayak ve el oluşumuna geçilmesi bilimin incelediği bir konudur. Hox genleriyle ayak ve el parmaklarının oluşturulduğu keşfedilmişti. Fakat bazen görülen el ve ayak parmakları sayısında artış yahut eksilmeler tam olarak açıklanamıyordu. Memelilerde parmak sayısı standart olarak neden hep beş sayısındaydı? 1952 yılında Morfogenez Kimyası makalesi hazırlayan Turing leoparların benekleri, zebraların çizgilerinin oluşumunu matematiksel model ve kuramlarla açıklamıştı. İşte günümüzde bu kuramların ışığında bilim adamları aradıkları soruya cevap bulma yolunda ilerlediler.
1952 yılında Alan Murray ve arkadaşları tarafından Alan Turing’in evi soyulmuş bu olay Turing için kaçınılmaz, hazin bir sonu başlatmıştır. Soygun sonrası yakalanan ve sorguya alınan çeteden Alan Murray Turing ile eşcinsel bir ilişki yaşadığını itiraf etmiş böylece Turing’i ele vermiştir. O dönemlerde eşcinsellik çok büyük bir suç olduğundan bu itiraf Turing’in başına korkunç işler açmıştır. Turing eşcinsel olduğunu kabul etti. Bu itiraf sonrası kendisine, hapis cezası ya da göz hapsinde hadım cezası seçenekleri sunuldu. Turing çalışmalarına devam edebilmek için 2. seçeneği kabul etmek zorunda kaldı. Turing’in bu aşağılayıcı ceza ve baskılar sebebiyle intihar ettiği düşünülür. 1954 yılının Haziran ayında Turing evinde ölü bulunur. Siyanürle intihar ettiği düşünülse de ilginçtir bu konuyla ilgili hiçbir araştırma yapılmaz ve bu da doğal olarak Turing’in öldürüldüğü ve bu ölüme intihar görüntüsü verilmiş olabileceği şüphesine akıllara getirir. Ölümü her ne sebepten olursa olsun böylesine büyük bir dâhinin sırf eşcinsel diye insanlık ve bilim tarihine yaptığı eşsiz katkıları göz ardı etmek imkânsızdır. Turing bunca çalışmasını 42 yıllık kısacık yaşamına sığdırmayı başarmasıyla bile inanılmaz bir kişi, büyük bir dâhi olduğunu tüm insanlığa bir kez daha göstermiş olmaktadır. Bilgisayar dünyasının Nobel ödülü sayılan Turing Ödülü 1966 yılından beri bilgisayar ve gelişimi hakkında teknik makale yazan bir kişiye verilmekte olup Alan Turing adı yaşatılmaktadır. Alan Turning hayatını, İkinci Dünya Savaşı ve Şifre kırıcı Enigma makinesinin icadı çerçevesinde anlatan vizyona da girmiş filmi: Orijinal adıyla; The Imitation game, En iyi bilinen bir Hollywood filmidir.
Kaynakça:
elektrikport.com/teknik-kutuphane/alan-turing-kimdir/12284#ad-image-0
toppr.com/bytes/alan-turing-genius
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)