Kırgızistan’da yakın zamanda yapılan Türk Kurultayı’na Başkan Recep Tayyip Erdoğan’la birlikte Türkiye’den Kazakistan’a kadar çok sayıda Türk devleti lideri katıldı. Ama kurultayın sürpriz konuğu şüphesiz ‘gözlemci üye’ sıfatıyla katılan Orta Avrupa ülkesi Macaristan Başbakanı Viktor Orban’dı… Peki ama Avrupalı Macarların, Asyalı Türkler’e olan ilgisini nasıl okumalı? Aslında Macaristan’da uzun yıllardır ‘Hun-Macar-Türk-Turan’ kurultayları düzenleniyor; Orta Asya ile bağlantı Avrupa ve Rusya arasında sıkışıklığa karşı bir araç görülüyor. Macaristan’da ‘Turan Kurultayı’ düzenleyen ve TİKA aracılığıyla yaptığımız röportajda bizimle Türkçe konuşan ‘Macar Turan Vakfı Başkanı’ Andras Zsolt Biro ile röportajımız, Macaristan’ın Türk dünyası ilgisine ışık tutacak.
Köklerinizin Orta Asya Türkleri olan Turan topluluğu olduğunu söylüyorsunuz. Sizin için nedir Turan?
Turan sembolik bir kavram. Turan’ın coğrafi sınırlarını tam olarak belirlemek imkansız. Orta Asya’dan İran’ın kuzeyindeki bölgeye kadar yerleşmiş bir göçmen kültürüdür. Macarların kökleri Orta Asya’dan başlıyor. Ural Dağlarının güneyinden gelip Kuzey Kafkasya’dan geçip Orta Avrupa’daki Karpat havzasına varmışız. Günümüz antropoloji ve arkeolojisi, Macarların kökleri ve nereden geldiğini böyle anlatıyor. Hatta, Macarlar Avrupa’da köklerini en iyi bilen millet. Köklerimizden gurur duyuyoruz. Unutmadık ki, doğudan gelmişiz.
Sembolleriniz neden Türkiye’deki ülkücü harekette olduğu gibi kurt ve turkuaz mavisi?
Karpat havzasına gelen yedi boy var ve en büyüklerinden biri simgesi Kurt olan Türk boyu. Macarlar her zaman kurda saygı duymuş, hâlâ efsaneleri mevcuttur.
AVRUPA’DAKİ ASYALILARIZ
Macarların ataları kim?
Köklerimizde en eski Macar hanedanı Hunlar ve Atilla. Göçmen kültüründe kavimlerin ismi sürekli değişir ve yeni isimler ortaya çıkar. Aynı milletin bir sürü ismi olabilir. İlk olarak Hunlar varmış. Bugünkü Macaristan bölgesine gelmişler. Atilla burada doğmuş ve dünya imparatorluğunu buradan yönetiyor. Sonra Asya’da kalan Hun kavimleri, Türk olarak ortaya çıkıyor. Macarlarla Türkler arasında akrabalık var, dedelerimiz akraba. Ama bu coğrafyada önce Hunlar vardı…
Avrupalı bir milletsiniz ama kökleriniz Orta Asyalı Türk-Hun.
Biz Asya kökenli Avrupalılarız. Avrupa’da sadece iki millet var ‘Biz Asyalıyız’ diyen. Macaristan ve Türkiye. Avrupa Birliği içinde Macarlar, her zaman özel bir durumu var. Biz hem mental ve zihniyet olarak hem de kültürel olarak farklıyız.
Biz Türkofobi ve İslamofobi’den rahatsızız. Asya kökenli Macarlar, AB içinde herhangi bir fobi ile karşılaşıyor mu?
Avrupa Futbol Şampiyonası kapsamında Slovakya futbol takımı Romanya’ya gidiyor. Tribündeki Rumen ve Slovak taraftarlar ‘Hunlar, Asya’ya geri dönün’ diye slogan atıyor. Futbol maçından bahsediyoruz.
Avrupa içinde Türkler lehine bir sempati sadece Macaristan’da var. Çünkü Türk dünyasıyla en çok kültürel ortak mirasa Macarlar sahip. Batı Avrupa’daki İslamofobi’yi hem Ruslar hem İsrail destekliyor. Burada köklerimize ve Türklere karşı bir sempati varsa da Türk medyasına ulaşamıyorlar ve bilgi sahibi olamadıkları için etki altında kalıyorlar. Okuyabildikleri iki şey var: Rus ve İsrail propagandası. Macaristan’da da bir sürü web sayfası açtılar. Onlar için Türkleri ve Macarları ayırmak çok önemli. Çünkü Türk dünyasının Orta Asya’dan Orta Avrupa ve Balkanlara kadar ulaşmasını istemiyorlar. Slavlar arasında Macarlar bir ada gibi görünüyor. AB ile de anlaşmazlıklarımız var çünkü Macarlar kendi kültürlerini korumak istiyor, AB buna sıcak bakmıyor.
Peki bu propaganda dabaşarılı oluyorlar mı?
DEAŞ’ın rolünü çok abartıyorlar, ‘İslami dünya ortaya çıkacak’ diye. AB ve Ruslar panik oluşturmaya çalışıyorlar. Macarlar da bunu hissediyor. Türkiye’nin hassas durumunu çok iyi biliyoruz, Suriye ile sınırda ama sıradan vatandaşlar bunu anlamıyor. Buradaki medya Türkiye’yi DEAŞ’a karşı bir şey yapmıyor gibi gösteriyor. Macaristan’da ve Avrupa’da Türkiye’nin kültürü, tarihi ve rolünü sergileyebilen medyaya ihtiyacı var. Bu medyanın, Orta Asya’daki ortak köklerimize vurgu yapması, Macarları Türkiye’nin yanına çekecektir.
Kurultaylarınıza ilgi nasıl?
Macar milleti kültürünü tanımak istiyor. Örneğin bu coğrafyada sabit kalmış bir at kültürü var. Macarlar doğudan geldiği için doğuya her zaman mistik ve özel bir bakışa sahip. ‘Eski yurdumuz’ diye bakılıyor ve Macarlar o yurdu bilmek istiyor. Dolayısıyla, Turan’a her zaman bir merak var.
TÜRKLERİN ‘BİZ NASIL AKRABA OLABİLİRİZ’ DEMESİ İLGİNÇ
Biraz da espriyle karışık yarıştırmak gerekirse, kim daha Macar ya da kim daha Hun veya Türk?
Macarlar, bugünkü Türkiye’den daha çok Orta Asyalı, daha Hun bir millet. Macarca ve Türkçe arasında binlerce ortak kelime var. Genetik araştırmalara göre, Türkler ve Macarların yüzde 20’si benzerlik gösteriyor. Macarlar ve Türkler, birbirlerine her zaman saygı göstermiş çünkü her iki millet savaşçı millet. Türkiye’de pek çok Atilla isminin olduğunu görüyoruz. Bu bakışa göre, Macaristan’dan Türkiye’ye gitmişler. 1920’li yıllarda çok sayıda siyasi sözleşme de imzalanmış ama Komünizm sonrası Türk-Macar ilişkileri kesilmiş. Şimdi yeniden bir araya gelmeliyiz. İlginç olan bir şey daha var: Türkler her zaman ‘Biz nasıl akraba olabiliriz’ diye soruyor. Ama genetik araştırmalara göre biz Macarların kanında Türkiye’deki Türkler’den daha fazla Asyalı var. Macarlar, Türklere göre üç kat Asyalı.
27 MİLLETLE İLİŞKİ İÇİNDEYİZ, YALNIZ DEĞİLSİNİZ DİYORUZ
Hun kökenli Macarlar olarak, Türk dünyasıyla nasıl bir iletişim içindesiniz?
Biz Hun bilinci taşıyan milletlerden temsilcilerle tanışıyoruz. Sadece Türk dili konuşan değil, 27 ülkeden topluluklarla iletişim halindeyiz. Türk milletlerine ortak köklerini göstermek istiyoruz. Dedelerimizden, akrabalığımızdan gurur duyabiliriz çünkü onlar büyük kahramanlardı. Her millet, böyle bir geçmişle gurur duyar. Orta Asya’da pek çok küçük millet zor durumda ve biz onlara ‘Yalnız değilsiniz’ diyoruz.
Öte yandan Macaristan siyasetinin 3 üncü partisi Jobbik,seçimlerde %17 oy alarak 47 millet vekili çıkardı.
Avrupa’da sağcı partilerin yıldızının yükseldiği 2000’li yılların başında kurulan Macar Jobbik (Daha iyiye) Partisi, katıldığı ilk seçimlerde yüzde 2 gibi düşük bir oy almasına rağmen, 2010’daki son seçimlerde adeta patlama yaparak yüzde 17 ile ülkenin 3’üncü büyük partisi haline geldi. Meclise 47 vekil sokan partinin genç lideri Gabor Vona da durum böyle olunca Avrupa’nın en gözde politikacılarından biri oldu. Mitinglerinde Nazi Partisi benzeri görüntüler veren, taraftarları tek tip üniforma ve kol bantı takan Jobbik, faşist olduğu konusundaki eleştirilere, “Biz sağcı bir parti bile değiliz. Sadece vatanseveriz” diye yanıt verirken seçim sloganı olarak da kendine, “Macaristan Macarlarındır” sözlerini seçmişti.
Türkler kardeşimiz
Avrupa’daki diğer aşırı sağcı partilerle AP seçimlerinde işbirliği yapan parti, Türkiye karşıtlığını seçim malzemesi yapan diğer partilerden bu konuda ayrıldı. Başkan Vona, “Biz Türkiye ile yakınlaşmanın Avrupa’nın yararına olduğunu düşünüyoruz. Diğer partilerin Türk ve İslam karşıtı politikalarına katılmıyoruz. Türkiye bize yeni fırsatlar sunuyor” açıklamasını yapınca Avrupalı aşırı sağcıların hedefi haline geldi. Ancak Vona bu eleştirileri, “Türklerle Macarların kökeni birdir. Hunlar’dır. Biz Türkler’e karşı çıkarsak kendi kökenimize de karşı çıkıyor oluruz. Türkler bizim kardeşimiz” yanıtı verdi. Macarlar’ın 4’ü Türk 9 farklı boyun bir araya gelmesiyle oluşan bir ulus olduğu biliniyor. Macarcada Türkçe ile ortak (Balta, arpa, tarla, sakal…) birçok kelime bulunuyor.
Mavi Marmara baskınını kınamışlardı
Jobbik, İsrail karşıtı görüşleriyle de dikkat çekiyor. Jobbik partisinin milletvekilleri Macar meclisinde Mavi Marmara baskınının hemen ardından İsrail’i kınayan bir bildiri okudu. Parti sözcüsü Marton Gyöngyösi “Türkler sadece stratejik ortağımız olmanın yanısıra kardeşlerimizdir. Aynı kökeni paylaştığımız bu ulus sadece ahlaki değil kardeşlik bağları nedeniyle de Jobbik’in desteğini hak etmektedir” ifadesini kullandı ve İsrail’in bu “insanlık dışı” baskın nedeniyle cezalandırılması gerektiğini belirtti.
Türkçe ve Macarca’da kullanılan ortak kelimeler hemen dikkat çekiyor. Türkçe ve Macarca’nın gramer yapısı ve cümle kuruluşları aynı. Macarca “Jebemde kiçik alma van” cümlesi kulağa tanıdık geliyor: “Cebimde küçük elma var.” Ayrıca “şal” ve “çok” gibi bazı kelimeler Macarca’da aynı harflerle yazılırken, “bıçak- bıçka, arslan- oraslan, küçük- kiçik, mesçit- mesced, keçi- keçki” diye yazılıyor.
Kelimeler aynı olabilir bu aynı dil olduğunu ifade etmez elbette.Ancak sentak(söz dizimi),grammer ve cümle kuruluşları’na bakarsak Macarca ile Türkçe aynı yapıdadır,Aynı dil ailesine mensuptur.
Ayrıca Macarca’da Büyük Ünlü uyumu,sertleşme gibi dil kuralları vardır.
Çok ilginç bir video paylaşımına rastladım.Türkçe bir şarkı’nın sözlerinin altına da macarca çevirisini yapmışlar.Neredeyse bütün kelimelerin macarca’da da ayrı bir karşılığı var şok oldum.!
Oğuz Grubu:
Türkiye Türkçesi
Azerbaycan Türkçesi
İran Türkçesi
Gagavuz Türkçesi
Balkan Türkçeleri
Suriye Türkçesi
Türkmen Türkçesi
Karluk Grubu:
Uygur Türkçesi
Özbek Türkçesi
Kıpçak Grubu:
Kazak Türkçesi
Kırgız Türkçesi
Nogay Türkçesi
Malakar Türkçesi
Karaçay Türkçesi
Kumuk Türkçesi
Mesela,Trt Avaz’ı izliyorsanız Kazak Türkçesi’nin yüzde 30 kadarını anlarsınız ancak Hristiyan Gagavuzlar’ın konuştuğu Türkçe Oğuz grubu’ndan olduğu için,Türkiye Türkçesi ile tamamen aynı.
YORUMLAR (İLK YORUMU SİZ YAZIN)